Ben (Nevüs) Nedir? Neden Oluşur?

Vücudunda ya da yüzünde çıkan benlerin renkleri ve şekillerine göre farklı anlamlar ifade ettiğini biliyor muydun? Ben, yani teknik adıyla nevüs, cilt üzerinde kahverengi, kırmızı ya da ten rengi küçük kabarıklar olarak öne çıkıyor. Hatta özellikle yüz bölgesinde çıkan benler kişiye daha karakteristik bir hava da katabiliyor. :)

Peki, ben nedir ve ben nasıl geçer öğrenmeye ne dersin? O halde nevüs ne demek ve ben çeşitleri kaça ayrılır gibi soruları bir bir yanıtladığımız yazımızı okumaya davetlisin!

Ben (Nevüs) Nedir? Nasıl Oluşur?

Ben (nevüs), ciltte doğuştan veya zamanla oluşan küçük renk değişimleri ya da kabarıklıklar olarak tanımlanıyor. Şekil olarak da yuvarlak, oval ya da düzensiz formda olabiliyor. Benlerin cildin belirli bir noktalarında melanosit adı verilen pigment hücrelerinin bir araya gelmesiyle oluştuğu ifade ediliyor. 

Peki, ben neden çıkar? Ben çıkması zamanın, güneş ışığının ve hormonal değişimlerin etkisiyle de meydana gelebiliyor. Hatta bazıları tehlikeli sonuçlara bile neden olabiliyor! Bu nedenle benlerin nasıl oluştuğundan ziyade ne gibi bir değişime uğradığını gözlemlemek gerektiği söyleniyor. 

Ben Çeşitleri Nelerdir? Nasıl Ayırt Edilirler?

Söz konusu benler olduğunda tek çeşit oluşumlardan bahsetmek mümkün değil, ciltteki benler farklı çeşitleri ve özellikleriyle öne çıkıyor. Melanositik ben, displastik ben, intradermal ben gibi… Melanositik nevüs nedir ve ben çeşitleri nelerdir sorusu ise aşağıdaki gibi yanıtlanıyor: 

• Melanositik nevüs: Genellikle çocukluk ya da ergenlik döneminde çıktığı öne sürülen melanositik ben çeşidi, açık kahverengiden siyaha kadar farklı renklerden oluşabiliyor. Şekilleri çoğunlukla oval ya da yuvarlak oluyor ve simetrik görünümüyle dikkat çekiyor. Melanositik benlerin çoğu zaman zararsız olduğu söylense de değişimlerini takip etmekte ve gerektiğinde bir cilt uzmanına görünmekte fayda var. 
• Et beni (Kutanöz papillom): Yaygın olarak et beni diye bilinen kutanöz papillom adlı minik çıkıntılar genellikle boyun, koltuk altı ve kasık gibi sürtünmenin yoğun olduğu bölgelerde oluşabiliyor. Ten renginde, yumuşak dokulu ve zararsız olduğu düşünülen bu nevüslerin estetik kaygı dışında müdahale gerektirmediği ifade ediliyor. Displastik nevüs nedir öğrenmek için sayfayı bir alt satıra doğru kaydırabilirsin!
• Displastik nevüs (Atipik ben): Atipik ben olarak da adlandırılan displastik nevüslerin şekli ve simetrisi diğer benlerden daha farklı. Düzensiz sınırlara ve birden fazla renk tonuna sahip olan displastik ben çeşidi bazı kaynaklara göre cilt kanseri riski taşıyabiliyor. Bu nedenle displastik nevüslerin düzenli olarak takip edilmesi veya duruma göre tedavi uygulanması gerekiyor. 
• Konjenital melanositik nevüs (Doğumsal benler): Konjenital melanositik benler doğuştan meydana geliyor ve farklı boyutlarıyla öne çıkıyor. Bazıları ufak çıkıntılar halinde kendini belli ederken bazıları daha büyük bir forma sahip olabiliyor. Ancak zamanla değişime uğrarsa bir uzmana danışmak gerekiyor. İntradermal nevüs ne demek öğrenmek için okumaya devam edebilirsin!
• İntradermal nevüs: İntradermal ben çeşidi çoğunlukla koyu renge sahip oluyor ve hafif kabarık formuyla öne çıkıyor. Ben üstünde kıl çıkması durumu genellikle intradermal nevüslerde gözlemleniyor. Bu tür benler zamanla boyut değiştirebiliyor veya uzun süre sabit kalabiliyor.
• Halo nevüs: Halo nevüs benlerin etrafında genellikle açık renkli ve halka şeklinde bir alan oluştuğu ifade ediliyor. Bu durum vücudun ben üzerindeki pigment hücrelerini “temizlemeye” çalıştığı şeklinde yorumlanabiliyor. Halo benlerin genelde iyi huylu olduğu düşünülüyor ama yine de gözlem altında tutulmasında fayda var!

Bunun dışında nevüs neoplastik olmayan ve neoplastik olan, yani kanser riski taşımayan ve taşıyan çeşitleriyle de öne çıkıyor. Peki, hangi benlerin daha tehlikeli olduğu söyleniyor? Bu sorunun cevabını öğrenmek için okumaya devam edebilirsin.

Hangi Tip Benler Tehlikeli Olabilir?

Özellikle doğuştan gelen benlerin çoğunlukla zararsız olduğu kabul edilse de renk ve boyut değiştiren bazı nevüs çeşitlerinin riskli olabileceği söyleniyor. Gözlem altında tutulması gereken ve potansiyel risk taşıyan benler aşağıdaki gibi sıralanıyor:

• Displastik nevüslerin nadir de olsa zaman içinde değişime uğrayabileceği ve farklı cilt problemleriyle ilişkilendirildiği ifade ediliyor. Ancak bu durum her displastik ben türünün tehlikeli olduğu anlamına gelmiyor.
• Renk değiştiren, hızla büyüyen ve yapısı bozulan benlerin kontrol altında tutulması gerektiği söyleniyor. Özellikle hızlı bir değişim gözlemleniyorsa mutlaka bir uzmana danışmak gerekiyor. 
• Düzensiz, asimetrik ve birden fazla renk tonu içeren nevüslere karşı da kontrollü ilerlemek gerektiği öne sürülüyor. Hatta çapı 6 milimetreden büyük olan benler atipik yani alışılmışın dışında olarak değerlendiriliyor. 
• Ayrıca doğuştan gelen veya genetik faktörler sonucu oluşan “çok büyük” ben türlerini de düzenli olarak kontrol ettirmek gerekiyor. Çünkü bu tür nevüsler kanama, kaşıntı ve kabuklanma gibi cilt problemlerini beraberinde getirebiliyor. Eğer doğuştan gelen bir nevüs çeşidine sahipsen kontrolü elden bırakmamalısın! 

Anlayacağın çoğu kişi farkında olmasa da bazı ben türleri hem genel sağlık hem de cilt için risk barındırabiliyor. Yani nevüsler her zaman sanıldığı kadar masum olmayabiliyor! 

Benler ve Kanser Arasındaki Bağlantı Nedir?

Söz konusu nevüsler olduğunda kanserle arasındaki bağlantı çok sık sorgulanıyor, çünkü bazı cilt beni çeşitlerinin kanser riski taşıdığı öne sürülüyor. Uzmanlar özellikle renk değiştiren, düzensizleşen ve büyüyen nevüslerin yakından takip edilmesi gerektiğini ifade ediyor. Peki, nevüs takibi nasıl yapılmalı? Bu sorunun yanıtı için sayfayı bir alt satıra doğru kaydırabilirsin.

Ben Takibi Nasıl Yapılmalı?

Ben kontrolü nasıl yapılır sorusunun cevabı aşağıdaki gibi yanıtlanıyor:

• Benlerin takibi kişisel farkındalıkla başlıyor. Ayna karşısında yapılan düzenli kontroller, ciltteki küçük değişiklikleri fark etmenin en pratik yollarından biri!
• Çünkü bazı ben türlerinin nadiren de olsa kötü huylu dönüşümlere açık olabildiği düşünülüyor. Renk değişimi, sınırların belirsizleşmesi, kaşıntı, kanama gibi belirtilerin dikkatle izlenmesi gerektiği ifade ediliyor.
• Bu nedenle ani değişim gösteren ya da alışılmadık bir görünüme bürünen benlerin ihmal edilmemesi gerekiyor. 
• Elbette ki bu her ben türünün tehlikeli olduğu anlamına gelmiyor. Çoğu nevüs çeşidi yaşam boyu herhangi bir sorun yaratmadan ciltteki varlığını sürdürüyor.
• Ancak yine de bu konuda farkındalık geliştirmekte ve cilt beni takibini aksatmamakta fayda var.

Ve en önemlisi kişisel gözlem kadar periyodik dermatolog kontrollerinin de yapılması gerekiyor. Eğer et beninin form değiştirdiğini fark ettiysen bir an önce cilt uzmanına danışmalı, onun belirttiği periyodlara sadık kalarak kontrollerini yaptırmalısın!

Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Ciltteki nevüs oluşumları aniden büyüdüğünde, renk değiştirdiğinde, yapısı bozulduğunda ya da üzerinde yara oluştuğunda bir dermatolog tarafından değerlendirme altına alınması gerekiyor. 

Ayrıca uzun süredir var olan ama son dönemde fark edilir biçimde değişim gösteren benlerin de takip altına alınması gerekiyor. Özetle, şüphe uyandıran herhangi bir durumda cilt uzmanına danışmakta fayda var.

Cerrahi Yöntemler Nelerdir? 

Nevüs oluşumu her zaman riskli sonuçlar doğurmasa da estetik kaygılar nedeniyle cerrahi yöntemlere başvurulabiliyor. Ciltteki beni almak için uygulanan cerrahi yöntemler aşağıdaki gibi sıralanıyor:

• Nevüs eksizyonu : En yaygın yöntemlerden biri olarak öne çıkan nevüs eksizyonu, şüpheli görülen ya da estetik açıdan rahatsızlık veren nevüslere uygulanıyor. Genellikle lokal anestezi altında bistüri ile nevüsler tamamen çıkarılıyor. Bu tedavi yöntemi benin etrafındaki sağlıklı dokudan küçük bir payla birlikte alınması şeklinde uygulanıyor. 
• Punch biyopsi: Punch biyopsi küçük boyuttaki benler için kullanılan bir yöntem olarak öne çıkıyor. Yuvarlak ve keskin uçlu bir aletle benin tamamı ya da bir kısmı alınıyor ve genelde iz bırakmadan uygulandığı söyleniyor. Ancak punch biyopsi yöntemi her ben için uygun görülmüyor. 
• Ben lazer tedavisi: Lazerle tedavi estetik amaçlı ya da yüzeysel benlerde tercih ediliyor. Lazer ışınlarıyla benin dokusu buharlaştırılarak yok ediliyor ve bu yöntem genellikle dikiş gerektirmiyor. Fakat lazer uygulaması derin ya da şüpheli benlerde önerilmiyor.
• Elektrokoter: Yakma işlemi olarak da bilinen elektrokoter tedavisi elektrik akımıyla ısıtılan bir cihaz yardımıyla benin yakılarak alınması şeklinde uygulanıyor. Nispeten daha küçük, yüzeysel ve iyi huylu benlerde tercih ediliyor.  
• Kryoterapi: Dondurma işlemi olarak bilinen kriyoterapi yöntemi, sıvı azotla benin dondurulması ve zamanla kendiliğinden düşmesini sağlayan bir yöntem. Genelde basit ve zararsız benlerde uygulanıyor ve her ben tipi için uygun görülmüyor.

Yukarıda sıralanan bu yöntemlerin hangisinin tercih edileceği benin yapısına, konumuna ve doktorun değerlendirmesine göre şekilleniyor. Net kararın uzman kontrolüyle verilmesi öneriliyor.

Ben (Nevüs) Hakkında Sık Sorulan Sorular

Ciltte ben oluşumu hakkında en merak edilen soruların yanıtlarını sayfayı kaydırarak inceleyebilirsin!

Yüzde Sonradan Ben Neden Çıkar?  

Yüzde yeni benlerin belirmesi çoğu zaman doğal süreçlerle ilişkilendiriliyor. Genetik yatkınlık, UV ışınlarının etkisi ya da hormonal değişiklikler gibi faktörlerin ben oluşumunu tetiklediği düşünülüyor. Özellikle ergenlik ve hamilelik gibi süreçlerde ya da stresli dönemlerde ciltte nevüs gibi oluşumlar meydana gelebiliyor.

Yüzde Siyah Ben Neden Çıkar?

Siyah renkli benler bazı kişilerin doğuştan sahip olduğu, bazılarının ise zamanla edindiği cilt oluşumları arasında yer alıyor. Pigment hücrelerinin yoğunlaştığı bölgelerde bu tür benlerin ortaya çıktığı öne sürülüyor. 

Özellikle güneş ışığına fazla maruz kalma ya da yaş alma süreciyle bazı cilt tiplerinde bu benlerin sayısında artış olabiliyor. Siyah benler çoğu zaman zararsız kabul ediliyor de şekil, boyut ya da renk gibi özelliklerde ani değişiklikler gözlenirse bir dermatolog kontrolünden geçmesi uygun görülüyor.   

Yüzde Kırmızı Ben Neden Çıkar?

Kırmızı benler genellikle “damarsal” yapılarla ilişkilendiriliyor. Özellikle ilerleyen yaşlarda ya da bazı hassas ciltlerde bu tür oluşumlar daha kolay meydana geliyor. Kırmızı benlerin zararsız olduğu öne sürülüyor, dolayısıyla yalnızca estetik kaygı nedeniyle kırmızı benlere tedavi uygulanıyor. 

Çeşitli kaynaklara göre güneşe maruz kalmak ya da cilt yapısının bu oluşumlara yatkın olması gibi durumlar kırmızı ben oluşumu tetikleyebiliyor. Her ne kadar yaygın kabul edilse de yeni çıkan ya da hızla çoğalan kırmızı benlerin gözlemlenmesinde fayda var!

Ben Lekesi Nasıl Geçer?

Ciltteki ben lekeleri hafifletme süreci kişinin cilt yapısına bağlı olarak değişkenlik gösterebiliyor. Kimileri doğal yöntemlerle cilt rengini eşitlemeye çalışırken, kimileri dermatolojik destek almayı tercih ediyor. Bu süreçte özellikle güneş koruyucu formülleri düzenli kullanmak öneriliyor. 

Ben (nevüs) nedir ve çeşitleri nelerdir aktardık. Eğer hangi durumlarda dermatoloğa görünmek gerektiğini merak ediyorsan, “Dermatoloğa Görünmeni Gerektirecek Cilt Hastalıkları” isimli yazımızı linke tıklayarak okuyabilirsin!